maandag 18 oktober 2021

Westerborkpad Amsterdam CS - Muiderpoort

Vanochtend ben ik met de auto naar Weesp gereden. Daar ben ik op de trein naar Amsterdam CS gestapt.


Vanaf station Amsterdam CS begon voor mij vandaag de wandeling van het Westerborkpad.


In 1928 nam de AVRO haar intrek in dit gebouw aan de Keizersgracht 107. In de oorlog kwamen hier de radiotoespraken van Max Blokzijl vandaan. Hij was een bewonderaar van het nationaal-socialisme. Na de bevrijding werd hij ter dood veroordeeld. Dat vonnis werd op 16 maart 1946 voltrokken.


Het (Achter)huis van Anne Frank en het Anne Frank Museum.


De klok van de Westertoren sloeg om de 15 minuten. De klok stond nabij het huis van de familie Frank. "Vader, moeder en zus Margot kunnen niet wennen aan het geluid. Ik wel, ik vond het fijn en vooral 's nachts" schrijft Anne op 11 juli 1942 in haar dagboek.

In de voorgevel van de toren is een plaquette van Willy Alberti aangebracht, gemaakt door Hans Bayens.


Het interieur van de Westerkerk. In het midden de Duyschot orgel. Deze orgel werd in 1681 gebouwd door Roelof Barentszn. Duyschot. De orgelluiken zijn beschilderd door Gerard de Lairesse. Rechts het dominee H.A. Visser orgel. Deze werd in 1963 gebouwd door D.A. Flentrop.


Deze besnorde man gaf een orgelconcert in de Westerkerk.


Het beeld van Anne Frank op de Westermarkt is gemaakt door Mari Andriessen.


Marie Giselle Madeleine Josephine (Gisèle) d'Ailly-van Waterschoot van der Gracht woonde van 1940-2013 in perceel Herengracht 401. Ze bood onderdak aan vervolgden van de naziterreur.


De Heeren van Aemstel, Thorbeckeplein 5 was vroeger café en variété-theather Alcazar. Op 9 februari 1941 viel hier een knokploeg van de NSB binnen en sloegen alles kort en klein.  Tot 1943 zaten in het pand 14 Joodse onderduikers.


Café De Kroon aan het Rembrandtplein opende in 1898 de deuren. Hier kwamen beroemdheden als Louis en Heintje Davids. In het café werd in 1931 een Joodse dansclub gevestigd. Omdat het een "Joodse zaak" zou zijn werd het in de oorlogsjaren diverse keren belaagd door de leden van de NSNAP (voorloper NSB) onder leiding van fascist Cornelis Jacobus Aart Kruyt.


In de oorlog zat schrijfster Marga Minco ondergedoken in deze woning aan de Kloveniersburgwal 49. Het pand is gebouwd rond 1750.


Het Joods Verzetsmonument naast de Stopera van kunstenaar Joseph Glatt.


Dit gedenkteken volgt de contouren van het voormalig Nederlands-Israëlitisch jongensweeshuis Megadlé Jethomim. Het is gemaakt door kunstenaar Otto Treumann.


Tot 15 september 1941 - de dag waarop anti-Joodse maatregelen werden ingevoerd - was de Joodse dagmarkt (behalve op zaterdag) op het Waterlooplein. Aan dit plein is ook de Mozes en Aäronkerk gelegen. Deze kerk wordt vaak benut voor tentoonstellingen ten tijde van de herdenking van de Februaristaking.


Aan de Nieuwe Keizersgracht zijn 200 Joodse bewoners vermoord. Langs de kade zijn per huisnummer bordjes met de namen van de bewoners geplaatst.


Het Nationaal Holocaust Namenmonument met ruim 102.000 stenen met namen Holocaustslachtoffers.


Tussen die 102.000 namen staan ook de namen van mijn overgrootouders Salomon van Velzen en Dina van Velzen-Verdoner, mijn grootouders Meijer van Velzen (waarnaar in ben vernoemd) en Margaretha van Velzen-Nova, mijn oom Salomon van Velzen en tante Clara van Velzen.

Veel mensen zoeken naar Anne Frank. Op de muur staat inderdaad ook een Anne, maar dat is niet DE Anne. De beroemde Anne heet Annelies Marie en staat als Annelies in de muur.

In de muur staat ook de naam van een beroemde "Grunneger". Zijn naam Michel Velleman is minder bekend dan zijn artiestennaam Ben Ali Libi. Willem Wilmink schreef onderstaand gedicht over hem dat zo treffend door Joost Prinsen werd voorgedragen.

Ben Ali Libi 

Op een lijst van artiesten, in de oorlog vermoord,
staat een naam waarvan ik nog nooit had gehoord,
dus keek ik er met verwondering naar: 
Ben Ali Libi. Goochelaar. 

Met een lach en een smoes en een goocheldoos 
en een alibi dat-ie zorgvuldig koos, 
scharrelde hij de kost bij elkaar: 
Ben Ali Libi, de goochelaar. 

 Toen vonden de vrienden van de Weduwe Rost 
dat Nederland nodig moest worden verlost 
van het wereldwijd joods-bolsjewistisch gevaar. 
Ze bedoelden natuurlijk die goochelaar. 

Wie zo dikwijls een duif of een bloem had verstopt, 
kon zichzelf niet verstoppen, toen er hard werd geklopt. 
Er stond al een overvalwagen klaar 
voor Ben Ali Libi, de goochelaar. 

In 't concentratiekamp heeft hij misschien 
zijn aardigste trucs nog wel eens laten zien 
met een lach en een smoes, een misleidend gebaar, 
Ben Ali Libi, de goochelaar. 

En altijd als ik een schreeuwer zie 
met een alternatief voor de democratie, 
denk ik: jouw paradijs, hoeveel ruimte is daar 
voor Ben Ali Libi, de goochelaar. 

Voor Ben Ali Libi, de kleine schlemiel, 
hij ruste in vrede, God hebbe zijn ziel.



De Dokwerker is gemaakt door Mari Andriessen ter nagedachtenis aan de Februaristaking.


De Portugees Israëlietische synagoge dateert uit 1675. Het was destijds één van de grootste ter wereld. Het is een ontwerp van Elias Bouman.


Het door Jan Wolkers ontworpen Spiegelmonument/Auschwitzmonument in het Wertheimpark. Hier vindt ieder jaar de Auschwitz herdenking plaats.


Hollandsche Schouwburg was in 1942 en 1943 de verzamelplaats waarvandaan de joden werden vervoerd naar Kamp Westerbork en Kamp Vught.


Monument voor het kunstenaarsverzet. Het beeld is ontworpen door Carel Kneulman.


Voor perceel Krugerstraat 25 I (nu A) liggen 4 struikelstenen ter nagedachtenis aan mijn opa, oma, oom en tante. Deze stenen zijn op 13 februari 2017 gelegd door Gunter Demnig. Klik hier voor beelden van de steenlegging.


In 1941 werd de Transvaalbuurt door de bezetter aangewezen als Jodenwijk. Joden van buiten de wijk moesten zich hier ook gedwongen vestigen. Vanaf 1942 vonden hier veel razzia's plaats. Ter nagedachtenis werd een Davidster geplaatst. In de Transvaalstraat ter hoogte van perceel 136 liggen de Stolpersteine voor het gezin van turncoach Gerrit Kleerekoper. Hij leidde de Nederlandse ploeg naar goud tijdens de Olympische Spelen in Amsterdam.


De geschiedenis van de Transvaalbuurt hangt aan diverse balkons. De socialistische vakbeweging - waarvan de Algemene Nederlandse Diamantbewerkersbond (ANDB) de belangrijkste was - heeft in 1910 de Algemene Woningbouw Vereeniging opgericht. Op de foto in het midden het bestuur van de ANDB. Geheel links voorzitter Henri Polak en in het midden met lange baard de vice-voorzitter Jan van Zutphen. De foto rechts is van de opening van de woningen aan het Transvaalplein in 1913.


Dit bankje maakt onderdeel uit van het Gedenkteken Muiderpoortstation. In het bankje staat de volgende tekst.

Muiderpoortstation 
Tocht er door hun schimmen 
Nog een stroom van lang, 
Lang vergeten namen 
Lang vergeten ogen? 

Zullen wij nog weten 
Dat we ons vergeten 
Zijn vergeten 

Viktor E. van Vriesland


Klik hier voor details van de 13.4 km lange wandeling naar station Muiderpoort. Daarna nog 2.6 km door de Dapperbuurt gewandeld en vervolgens ging ik met de Sprinter terug naar Weesp.

Omdat ik nog heel veel foto's heb gemaakt die buiten deze themawandeling vielen heb ik hier een afzonderlijke blog over gemaakt. Klik hier voor meer Mokum.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten