zaterdag 15 november 2025

Museum Staphorst


Ik heb vanmiddag Museum Staphorst bezocht.


Het museum is gevestigd in een traditioneele Staphorster boerderij. Daar werd ik ontvangen door Lijsje Boldewijn. Natuurlijk droeg Lijsje klederdracht.


Ik heb eerst een film gezien over de tradities rond het overlijden, de begrafenis en de rol van de buren hierbij.


De deuren in de woonkamer zijn rood met bloemenmotieven. Ook de bedsteden waren beschilderd.


De plavuizen zijn diagonaal los in het zand gelegd en werden iedere dag met een laagje wit zand bestrooid.


Het glazenkastje en een bissekist in Staphorster "Gele Neuteboom" stijl. Een oude verftechniek imiteert het veel duurdere notenhout. Een natuurlijk gebrande okergele pigment met een lijnolie maakt het zogenaamde bierverf  en als accent de bloemvorm in ossenbloedrood (Appelblossem).


Tegeltableau met "Hemelfaart" als onderwerp.


In de karnkamer werd van room boter gemaakt. De karnmolen werd voortbewogen door een paard.


Kelder met Weck-potten en Keulse potten.


Drie historische karren.


Een oude bascule.


Een grote koperen ketel voor het koken van de was.


Melkbus met teems overdekt met rood-wit geruit doek.


Gehaakte jasbeschermers en zadeldekje.


In de wisseltentoonstelling "Zo zagen zij de Staphorsters klederdracht" zie je hierboven respectievelijk de werken "Even stoppen voor een praatje", "Op de fiets", "Kerkgang" en "Kerkgang Staphorst".  Deze kunstwerken zijn gemaakt door Joke Plomp. 


Drie vrouwen op weg naar de kerk van Jan Schra.


Staphorster vrouw in kerkdracht van Sjoerd Dijkstra.


Aan het spinnewiel


Staphorsters boerenfamilies gingen zelf een varken vetmestten voor eigen consumptie. De ‘slachter’ kwam aan huis om het beest te slachten.


Gereedschappen uit de tijd van de vervening van het gebied.


Koelringen om in warme zomers het melk op de boerderij koel te houden.


Een putemmer als museumstuk. Ze zijn nog steeds te koop.


Ruitpatroon aangelegd door een ervaren rietdekker.


Staphorster Stipwerk is een speciale, unieke techniek, die wordt gebruikt om handstoffen en andere materialen te bedrukken en daardoor te versieren. Aanvankelijk gebeurde dit op stoffen die werden gebruikt voor de traditionele klederdracht van Staphorst, later ook op allerlei andere gebruiksvoorwerpen. Het Stipwerk is Immaterieel Erfgoed.


De stoffenwinkel.


Jongen in rokkendracht - tot ze zindelijk waren liepen jongens in rokkendracht. Er waren kleine detailverschillen met de dracht van de meisjes. De manchet  van een jongen sloot met een zilveren knoop, het schouderdoek was gebloemd en van de meisjes geruit. De meisjesmuts was rondom afgezet met koord.


In 1952 heeft Hans van Beelen deze foto gemaakt van Margje Timmerman-Hokse met haar zoon Derk Timmerman. Margje is gekleed in daagse dracht en is in de rouw. Derk draagt nog de rokkendracht. Hij is als jongen onder meer herkenbaar aan zijn gebloemde schouderdoek.


Op de zolder was de wisseltentoonstelling "Leven met water". Water gaat over de Stormvloed van 1825, de bouw van de watertoren bij lichtmis en over schaatspret op bevroren water. Hierboven 
"De kaart der doorbraken en overstromingen van Overysel en Gelderland op den 4 feby 1825"


Vermoedelijk behoort deze roerkop - aangespoeld in Staphorst - toe aan een schip dat bij de ramp van 1825 is vergaan. Toch een beetje bloot in Staphorst 😉


De aanleg van de 30 meter hoge watertoren bij De Lichtmis in 1932 naar ontwerp van Hendrik Sangster.


Staphorst heeft vanouds een schaatstraditie. Zodra er geschaatst kan worden vervagen alle sociale klassen en religieuze verschillen aldus een opschrift in het museum. Enkele bekende schaatscoryfeeën zijn Karlo Timmerman, Christian Haasjes, Arjan Smit en de zussen Jenita en Gretha Smit. De foto van de schaatsende vrouwen is gemaakt door Wilbert Bijzitter.


In het museum zag ik de zilveren Olympische medaille van Gretha Smit. De foto van Gretha heb ik zelf in 2004 gemaakt tijdens de Worldcup in Berlijn .


Rouveen was tijdens de Olympische Spelen van 2002 omgetoverd tot "Salk Lake Smittie". Het oude bord hangt in het museum. In Trouw van 27 februari 2002 las ik met verbazing de opvattingen van SGP-wethouder Wisse Bron. 


In de wagenschuur staat een brik (een marktwagen met huif) met daarvoor een bord met een vrouw in klederdracht. Een dergelijke combinatie doet mij denken aan de Amish.


In het entreegebouw zijn tot en met 20 december de foto's te zien van Yorben de Lange.


Traditionele Staphorster boerderijen met hun rieten daken en opvallende hardblauwe en lentegroene kleuren.

Het standbeeld Staphorst van een onbekende kunstenaar. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten