Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch

 

Vanochtend heb ik een bezoek gebracht aan het Herinneringscentrum Apeldoornsche Bosch.

Het Apeldoornsche Bosch werd in 1909 opgericht door de ‘Vereeniging Centraal Israëlietisch Krankzinnigengesticht in Nederland’.

In de nacht van 21 op 22 januari 1943 ontruimt de bezetter op brute wijze Het Apeldoornsche Bosch. Ruim 1100 patiënten en personeelsleden worden met hun directe familie (echtgenoten en kinderen) op een rechtstreeks transport naar Auschwitz gesteld en vermoord.

Gedenksteen Apeldoornsche Bosch.

Ik kreeg eerst een film te zien over de instelling. Deze film is gemaakt door de Groninger advocaat Mr. Maurits Levie. Levie werd landelijk bekend als advocaat van IJje Wijkstra.

Erik Willems (freelance documentairemaker voor onder meer Andere Tijden) en Alex Bakker (historicus en documentairemaker) interviewden voor Veilig in het Bosch mensen die de ontruiming van Het Apeldoornsche Bosch hebben meegemaakt.

Maak een keuze.

Het receptieboek van het 25 jarig jubileum van directeur Philip Fuldauer.

Acteur Eli Asser was leerling verpleger in Het Apeldoornse Bosch. Hij wist met zijn vriendin Eefje Croiset - op de avond voor de verschrikkelijke deportatie - te ontvluchten uit de inrichting.  Ze overleefden de oorlog en kregen 3 kinderen. Dochter Hella trouwde met de in Westernieland (Groningen) geboren domineeszoon en cabaretier Freek de Jonge.

Eén van de patiënten was de in Winschoten geboren Mischa Hillesum. Mischa was de broer van Etty. Hij was een gevoelige jongen met een geweldig talent voor pianospelen.

Mischa was zijn roepnaam. Zijn officiële naam is volgens de geboorteakte Michael. Hij werd op 22 september 1920, omstreeks 23.00 uur in de woning van zijn ouders Levie Hillesum en Riva Bernstein geboren. Ze woonden in de Oranjestraat 2 te Winschoten. Levie was conrector aan het gymnasium in Winschoten. De collega's van Levie traden op als getuigen.

VRIJHEID

Arent Gans was één van de ruim 1200 patiënten. Hij werd geboren op 7 maart 1895 in Farmsum en overleed op 25 januari 1943 in Auschwitz. Arent had een eigen manier van tekenen.

Op de locatie van Het Apeldoornsche Bosch, tegenwoordig het terrein van ’s Heeren Loo Apeldoorn, staan twaalf panelen die aandacht besteden aan de geschiedenis van Het Apeldoornsche Bosch, van de oprichting in 1909 tot en met de ontruiming en deportatie in januari 1943. Ik heb deze panelenroute gewandeld.

Eén van de drie paviljoens van het kindertehuis Paedagogium Achisomog.

Paviljoen Hannah was bestemd voor de huisvesting van vrouwelijke patiënten.

Villa Ribes, woning van de geneesheer-directeur.

Het keuken- en wasgebouw.

Paviljoen G voor zorg, ontspanning en arbeid.

Het Vierhuis was voor het vieren door middel van toneel, cabaret of filmvertoningen.

Langs de route staan ook diverse kunstwerken deze kunstwerken hebben geen relatie met het herinneringscentrum maar met de voorganger van ’s Heeren Loo.

Naakt van Aurelian Bolea.

Droom van Mircea Bochis.

Eerbewijs aan de Helden van Mircea Bochis.

Dag en nacht van Aurelian Bolea.

Gedachten aan Wind en Zee van Mircea Bochis.

Boodschap door een betoverde spiegel van Traian Moldovan.

Portret van een heuvel van Aurel Cuca.

Vrienden van Mircea Bochis.

Gedenkmuur bij paviljoen G.

Het 2 oktober monument is ontworpen door G. Post-Greve en Tirza Verrips.

Klik hier voor details van de 3.5 km lange panelenroute.