Meijco: Op zuik noar Haarm

Ik doe onderzoek naar het leven en het werk van Harm Kraai. Hij werd geboren op 24 januari 1866 te Jipsinghuizen en overleed op 9 december 1928 te Winschoten.

Harm was onderwijzer, verslaggever en secretaris van het Waterschap Westerwolde. Honderd jaar geleden was het noemen van de voornaam in alle stukken ongebruikelijk, maar Kraai werd in alle stukken bij zijn voor en achternaam genoemd. Als hij zich voorstelde was het steevast "Haarm".

Hij ligt begraven op de "Oude begraafplaats" aan de Hofstraat in Winschoten. Deze begraafplaats bevat 4273 namen. Dus werd het wel even zoeken naar zijn graf. Als zijn graf nu maar niet onleesbaar was geworden zoals veel graven uit die tijd.

Het eerste bijzondere graf dat ik tegen kwam was van huisarts dr. Mattheus Johannes van Olm. Deze tijdgenoot van Harm Kraai werd geboren te Veendam op 13 augustus 1863 en overleed op 13 februari 1929 te Winschoten. Rondom het esculaapteken staat onderstaande tekst:

De kaars, die, in het huis ontstoken,
haar zachte licht rondom verspreidt
verteert zichzelf bij 't milde geven;
zóó, dienend, gaf ook hij zijn rijke leven
gezin en kranken liefd'rijk toegewijd.

Deze graven zijn een stuk ouder. Klaas Egberts van der Veen leefde van 1785-1864 en zijn vrouw Trijntje Klaasens van 1769-1844. Tussen de beide geboren "Nij Pekelders" zat - voor die tijd - een opmerkelijk leeftijdsverschil van 16 jaar. Zij trouwden op 10 december 1812 te Winschoten. Het was haar 2e huwelijk. Trijntje was weduwe van Eltjo Unikes.

Na een klein uurtje zoeken vond ik "Haarm" en zijn vrouw Tjaaktje Buiskool met wie hij op 4 mei 1895 te Beerta was getrouwd.

De reden dat ik onderzoek doe naar Harm Kraai is het feit dat hij - een geboren Westerwolder - schreef in zijn moedertaal. Het Westerwolds. Hij publiceerde onder meer in het Maandblad Groningen. In de Winschoter schreef hij onder de schuilnaam Lute.

Ik heb 31 jaar geleden het boek "Roege Wilt en andere Westerwoldse volksverhoalen" gemaakt. Daarin heb ik twee van zijn verhalen - Kouheeren en Allerhilgenmaart- opgenomen. Inmiddels heb ik er een aantal bij verzameld, waaronder bovenstaand verhaal "De Spinbaarg". Het wonderlijke was dat hij deze verhalen niet publiceerde met Harm Kraai maar met "W" van Winschoten en zijn initialen H.K. Na al dat slenteren over de begraafplaats was het tijd voor een stevige wandeling.

Amper van de begraafplaats af kom ik bij de Mr. H.J. Engelkensstraat. Deze straat hebben de Winschoters naar hun burgemeester (1838-1854) genoemd. Maar bij mij staat Mr. Herman Johan (1797-1884) bekend als inwoner van Wessinghuizen, gemeente Vlagtwedde. Hij woonde daar aan de oostzijde van nu de Engelkensbrug. Een ander deeltje van Wessinghuizen lag toen in de gemeente Wedde en het grootste gedeelte in de gemeente Onstwedde.

Kindertekeningen zijn de basis van de Socialsofa's.

De 16,5 meter hoge Luchtwachttoren 7T1 op de grens van Winschoten en Napels-West.

De pekelwinning in Tranendal.

Wandelend door het Oldambt komt alweer Westerwolde om de hoek kijken. De Staatse troepen kwamen van Westerwolde (Burcht in Wedde) om de Slag bij Heiligerlee te leveren. Hierbij verloren de graven Arenberg en Adolf van Nassau het leven. In 1934 vertrok NSB-leider Anton Mussert, samen met NSB groepsleider dominee Willem Bronneger Onnekes vanaf dezelfde Burcht naar Heiligerlee om daar een krans te leggen bij het monument. Een walgelijke vertoning.

Natuurgebied De Hoogte bij Heiligerlee ligt op oude stuwwallen. Met gevaar voor eigen leven ging ik over dit spekgladde kunstwerk.

Begin 13e eeuw werd in deze omgeving het vrouwenklooster Mons Sinaii gesticht. De nonnen behoorden tot de Premonstratenzer orde en werden "witte vrouwen" genoemd.